Onderzoeken

DELTA Ride for the Roses

Hoe kunnen we de immuunsysteemonderdrukkende omgeving van alvleeskliertumoren veranderen?
Projectleider: prof. Yvette van Kooyk

Waar de vooruitzichten voor veel vormen van kanker de laatste decennia sterk zijn verbeterd, zijn deze voor alvleesklierkanker nog altijd slecht. De diagnose komt vaak (te) laat en de ziekte is meestal al uitgezaaid waardoor een operatie niet veel meer uithaalt. Bovendien is chemotherapie niet voldoende effectief, mede door de gunstige omgeving die de tumor voor zichzelf heeft geschapen. Die omgeving zit vaak vol met bindweefselcellen en steuncellen, die het afweersysteem van de patiënt onderdrukken. Dat maakt ook immunotherapie een lastig verhaal. 

Daar willen de onderzoekers in dit project heel graag iets aan doen. Ze hebben ontdekt dat de buitenkant van de kankercel sterk verandert: er zit een ‘suikerlaag’ op die afweercellen onderdrukt, zodat deze niet de kankercellen aanvallen. Afhankelijk van het type suikerlaag, heeft de tumor een sterke of minder sterke onderdrukkende invloed op het afweersysteem. In dit onderzoek gaan ze deze typen suikerlagen verder onderzoeken, om uit te vinden of het mogelijk is om patiënten beter op maat te behandelen.

DELTA Ladies Night Ride 

Blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen & risico op borstkanker
Projectleider: prof. Hans Kromhout, Universiteit Utrecht

Per hectare landbouwgrond is Nederland één van de grootste verbruikers van pesticiden in Europa. Het is dus van groot belang dat de agrarische beroepsbevolking nauwkeurig  geïnformeerd wordt over de mogelijke gezondheidsrisico’s. Veel ‘gewasbeschermingsmiddelen’ bevatten namelijk hormoonverstorende stoffen. Deze kunnen een rol spelen bij het ontstaan van borstkanker. Opvallend genoeg is dit risico nooit goed tot in detail in kaart gebracht.

Prof. Hans Kromhout, verbonden aan het Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS) van de Universiteit van Utrecht, gaat onderzoek doen naar het risico op borstkanker bij vrouwen die werken in agrarische sector en in aanraking komen met pesticiden. Om het risico vast te kunnen stellen, gaat hij grote internationale datasets uit de Verenigde Staten, Frankrijk en Noorwegen combineren en analyseren. Met 197.000 deelnemende vrouwen wordt dit het grootste onderzoek naar het risico op borstkanker door blootstelling aan pesticiden ooit.

DELTA Kids Ride

Waarom krijgen kinderen kanker?
Projectleider: dr. Ruben van Boxtel

Kanker ontstaat door een opeenstapeling van DNA-fouten (mutaties) in cellen. Die mutaties zijn op moleculair niveau vergelijkbaar met evolutie op groter niveau: foutjes die een nadeel opleveren, hebben een grote kans om te worden ‘afgestraft’ met celdood. Maar er zijn ook mutaties die voordelig zijn voor cellen, waardoor ze bijvoorbeeld beter kunnen groeien, of beter tegen omgevingsfactoren kunnen.

Bij volwassenen met kanker is de gedachte dat er genoeg tijd is verstreken voor cellen om foutjes op te stapelen die kankercellen overlevingsvoordelen bieden. Daardoor ontstaat een tumor en groeit die uit. Maar hoe zit dat bij kinderkanker? Op jonge leeftijd is er nog niet zoveel tijd verstreken, dat dit evolutionaire proces een rol heeft kunnen spelen.
Daarom zijn onderzoekers wereldwijd op zoek naar wat er mis is gegaan in het DNA van kinderen met kanker. Zo ook in dit project, waarin wetenschappers heel breed in kaart brengen welke typen DNA-mutaties een rol hebben gespeeld bij het ontstaan van acute myeloïde leukemie: een vorm van bloedkanker met een vaak slechte prognose.